Noorderlicht in IJsland; hoe, wat, waar?

Het zien van het noorderlicht staat bij veel mensen hoog op hun verlanglijstje. En terecht want het is een heel bijzondere ervaring! Hoop je tijdens jouw reis door IJsland ook het poollicht te zien, dan is het handig om het één en ander te weten over dit verschijnsel. Een garantie is niet te geven maar je kunt je kansen op deze manier wel vergroten.

Wat is het noorderlicht?
Het noorderlicht, ook wel Aurora Borealis genoemd, hebben we voornamelijk te danken aan de zon. Hoe dat precies werkt, is vrij ingewikkeld. Simpel gezegd: de zon slingert continu elektrisch geladen deeltjes de ruimte in, wat zonnewind wordt genoemd. Als deze deeltjes in onze atmosfeer terechtkomen, worden ze afgebogen naar de polen van de aarde. De noord- en zuidpool dus. In de atmosfeer komen de zonnedeeltjes allerlei atomen en moleculen tegen. Als ze hiermee botsen, ontstaan er lichtdeeltjes. Deze lichtdeeltjes vormen het noorderlicht en het zuiderlicht.

Het noorderlichtgebied ligt meestal tussen 70e en 80e breedtegraad en aangezien IJsland op 63 tot 66,5 graden noorderbreedte ligt, is de kans op het zien van het noorderlicht er vrij groot.

De meest voorkomende kleuren zijn groen en groengeel maar soms zijn er ook paarse, roze, rode of blauwe lichtdeeltjes. Al zullen deze beter met de camera dan met het blote oog waar te nemen zijn.

Wanneer is het noorderlicht te zien?
Periode
In principe kan het noorderlicht het hele jaar door actief zijn maar om het te kunnen zien, heb je een donkere hemel nodig. In IJsland wordt het vanaf half april tot en met eind augustus niet of nauwelijks donker. In april en augustus heb je daarom soms nog een kleine kans op het zien van het noorderlicht maar in mei, juni en juli kun je het wel vergeten.
(Lees in deze blog voor welke toffe dingen je juist wél in de zomer naar IJsland moet)

Donkere hemel
Zoals gezegd moet de hemel dus donker zijn. In de winter wordt het in IJsland al in de middag schemerig. Moet je dus al vanaf 15:00 je ogen op de lucht gericht houden? Nee, dat is niet nodig. Het noorderlicht is eigenlijk altijd pas ‘s avonds of ‘s nachts te zien, meestal ergens tussen 21:00 en 02:00. Ook heb je zo min mogelijk lichtvervuiling nodig maar gelukkig is dat in IJsland niet zo moeilijk. Zelfs als je in Reykjavik verblijft, kun je heel snel op een plek zijn waar het donker genoeg is.

Heldere hemel
Naast donker, moet de lucht ook helder genoeg zijn. Wolken bevinden zich lager in de lucht dan de zonnedeeltjes die voor het noorderlicht zorgen. Als er een dik wolkendek is, zul je dus geen groene strepen kunnen waarnemen. In IJsland regent en sneeuwt het vrij vaak, dat maakt dus dat je qua weer echt een beetje geluk moet hebben.

Zonneactiviteit
Ben je hartje winter in IJsland, is de lucht kraakhelder en hartstikke donker maar zie je tóch geen aurora borealis? Dat kan helaas gebeuren. Er moet namelijk ook nog voldoende zonneactiviteit zijn die voor die lichtdeeltjes zorgt.

Realistische verwachtingen
Medewerkers van IJslandse hotels vertellen dat gasten vaak vragen ‘Hoe laat begint het noorderlicht?’, alsof het een voorstelling is met een vaste begin- en eindtijd. Maar zoals hierboven al aangegeven, moeten er een aantal factoren meespelen wil je het noorderlicht kunnen zien. Het kan om 19:28 beginnen en pas laat in de nacht ophouden, het kan ook alleen rond 01:00 maar 2 minuten te bewonderen zijn én het is ook zeker mogelijk dat je tijdens je hele week IJsland geen enkel groen streepje aan de lucht te zien krijgt.

Ook als je wel wat ziet, kan dit minder spectaculair zijn dan je misschien gehoopt had. Het kan bestaan uit slechts een groene waas of alleen één groene streep. Het dansende, kleurrijke spektakel, dat je vast wel eens voorbij hebt zien komen in filmpjes, komt niet heel vaak voor.

Besef tot slot dat de kleuren op foto’s veel feller zijn dan je met eigen ogen zult zien. Het is goed mogelijk dat het noorderlicht op de foto hierboven, met het blote oog niet of nauwelijks te zien was.

Kortom, het noorderlicht is en blijft een natuurverschijnsel dat haar eigen plan trekt. Er is geen garantie te geven. Als je je hierop instelt, raak je hopelijk niet al teveel teleurgesteld als je tijdens je vakantie geen poollicht ziet. Gelukkig is er nog veel meer te beleven in winters IJsland! En een extra reden hebben om nog een keer naar IJsland te gaan, is natuurlijk ook helemaal niet erg.

Voorbereiding
Aurora app
Een goede manier om in de gaten te houden of er een kans is op het zien van het noorderlicht, is door middel van een app. Mijn aanrader is de My Aurora Forecast app, te vinden in de App Store en de Play Store. Deze app vertelt je hoeveel kans je op jouw locatie hebt om de aurora te zien, een voorspelling voor de komende dagen en nog veel meer. Ook kun je een push-melding krijgen als er een grote kans is, zodat je dan zo snel mogelijk naar buiten kunt rennen.

Northern lights wake up service
Bij de meeste hotels zullen ze je ook wel een goede inschatting kunnen geven van de kans op het noorderlicht. Daarnaast bieden sommige hotels een ‘Northern lights wake up service’ waarbij ze je, op jouw verzoek, wakker bellen als het poollicht zichtbaar is.


Inpakken en meenemen
Lijken de prognoses goed en verwacht je een avond op jacht te kunnen naar het noorderlicht? Zorg dan dat je heel warm bent aangekleed en een thermosfles met warm drinken mee hebt. Iets te eten meenemen kan ook geen kwaad. Als je een camera meeneemt, vergeet dan ook je statief en extra batterij niet. De kou zorgt ervoor dat je batterij veel sneller leeggaat. Ga je alleen foto’s maken met je mobiele telefoon, zorg ook dan dat je een statief voor je telefoon meeneemt.

Noorderlichtexcursie boeken?
Er worden veel verschillende noorderlichtexcursies aangeboden, door heel veel partijen. Als je zelf liever niet (in het donker) rijdt, kan dit de moeite waard zijn. Ook als de kans op noorderlicht niet gigantisch groot is, kan een gids ervoor zorgen dat je op het juiste moment op de juiste plek bent om toch iets te zien. Maar vergeet niet dat ook zo’n organisatie niet kan garanderen dat je het noorderlicht te zien krijgt, al zullen zij er wel hun uiterste best voor doen.

Als je het geen probleem vindt om ‘s avonds een stuk te rijden en je houdt de voorspellingen in de gaten door middel van een app, heb je echter niet per se een organisatie nodig om de aurora borealis te spotten.

Noorderlichtfotografie
Camera
Hoe je met een camera het beste foto’s van het noorderlicht maakt, is niet heel simpel uit te leggen, daar zou gerust een volledige eigen blog aan gewijd kunnen worden. Ook moet je je camera door en door kennen om echt goede foto’s te kunnen maken.

Heb je echt geen zin om je hier helemaal in te verdiepen maar wil je wel graag een poging wagen? Dan is een aantal basispunten sowieso belangrijk. Om te beginnen is een statief een must aangezien je de sluitertijd vaak wel op 10 tot 30 seconden moet instellen.

Zet verder de stand op Manual, de ISO bijvoorbeeld op 800 of 1600 en de diafragma op F2.8. Stel dit allemaal zoveel mogelijk in vóór je op noorderlichtjacht gaat. Zo sta je niet te prutsen op het moment dat er een prachtig schouwspel boven je te zien is.

Vanuit deze instellingen kun je verder aanpassingen doen waar nodig. Moet je wel het geluk hebben dat het noorderlicht zich lang genoeg laat zien.

Vergeet ondertussen vooral niet om ook zelf te kijken en te genieten!

Telefoon
Met een mobiele telefoon is de kans op het maken van goede foto’s kleiner maar zeker niet onmogelijk. Veel telefoons hebben tegenwoordig immers behoorlijk goede camera’s. Als jouw telefoon de mogelijkheid biedt om veel instellingen zelf aan te passen, probeer het dan eens met de eerder aangegeven sluitertijd, ISO waarde en diafragma.

Ook bij een telefoon is het zaak dat je een statief gebruikt, anders krijg je bij zo’n lange sluitertijd sowieso wazige foto’s.

Nog meer lezen over IJsland? Bestel dan nu de Bestemming IJsland Reisgids (pdf) voor slechts €19,95 en dompel je helemaal onder in dit bijzondere land.

Bekijk e-book

Nog meer lezen over IJsland? Bestel dan nu de Bestemming IJsland Reisgids (pdf) voor slechts €19,95 en dompel je helemaal onder in dit bijzondere land.

Bekijk e-book